Жавоб: Аудиторлик ташкилотларини тугатиш Фуқаролик кодекси, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил 27 апрелдаги Қарори билан тасдиқланган Тадбиркорлик субъектларини ихтиёрий тугатишва уларнинг фаолиятини тўхтатиш тартиби тўғрисидаги низом ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 3 июлдаги 327-сон қарори билан тасдиқланган Молия-хўжалик фаолиятини амалга оширмаётган ва қонунчиликда белгиланган муддатларда ўзларининг устав жамғармаларини шакллантирмаган корхоналарни тугатиш тартиби тўғрисидаги низом талаблари асосида амалга оширилади.
Савол: Аудиторлик ташкилотини ихтиёрий тугатишда қонун ҳужжатларида қандай имтиёзлар назарда тутилган?
Жавоб: Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил 27 апрелдаги “Тадбиркорлик субъектларини ихтиёрий тугатиш ва уларнинг фаолиятини тўхтатиш тартибини такомиллаштириш тўғрисида”ги Қарорида аудиторлик ташкилотини ихтиёрий тугатиш тўғрисида қабул қилинган қарор ҳақида хабардор қилинган кундан бошлаб ташкилотнинг молия-хўжалик фаолияти тўхтатилиши, шу муносабат билан ер солиғи, ягона ер солиғи, мулк солиғи, сув ресурсларидан фойдаланганлик солиғи ҳамда бошқа турдаги солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича пеняларни ҳисоблаб ёзиш тўхтатилиши белгилаб қўйилди.
Шу билан бирга, ушбу қарор билан тасдиқланган Тадбиркорлик субъектларини ихтиёрий тугатиш ва уларнинг фаолиятини тўхтатиш тартиби тўғрисидаги низомнинг 7-бандида муассислар (қатнашчилар), тадбиркорлик субъекти тугатишнинг исталган босқичида фаолиятини тиклаш ва тугатиш жараёнини тўхтатиш тўғрисида қарор қабул қилиш ҳуқуқига эга эканлиги алоҳида норма сифатида қайд этилди.
Савол: Аудиторлик ташкилоти ихтиёрий тугатиш жараёнини бошлаш учун дастлаб қандай ҳужжатларни тақдим этиш керак?
Жавоб: Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил 27 апрелдаги Қарори билан тасдиқланган Тадбиркорлик субъектларини ихтиёрий тугатиш ва уларнинг фаолиятини тўхтатиш тартиби тўғрисидаги низомнинг 3-бандига мувофиқ ташкилотни ихтиёрий тугатиш тўғрисидаги қарор унинг муассислари (қатнашчилари) томонидан, қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда қабул қилинади ҳамда мазкур қарорда тугатувчи – тугатиш комиссияси (унинг аъзолари таркиби) ёки жисмоний шахс (паспорти маълумотлари) ва мўлжалланаётган тугатиш муддати кўрсатилади. Қарор қабул қилингандан сўнг, тугатувчи ихтиёрий тугатиш тўғрисида қарор қабул қилингандан сўнг кейинги иш кунидан кечикмай рўйхатдан ўтказган органга ихтиёрий тугатиш тўғрисидаги қарор нусхасини тақдим этиши керак.
Савол: Тугатувчи томонидан аудиторлик ташкилотини ихтиёрий тугатиш жараёнини тугатгандан сўнг, давлат реестридан чиқариш учун қандай ҳужжатлар тақдим этилиши лозим?
Жавоб: Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил27 апрелдаги қарори билан тасдиқланган Тадбиркорлик субъектларини ихтиёрий тугатиш ва уларнинг фаолиятини тўхтатиш тартиби тўғрисидаги низомнинг 34-бандига мувофиқ тугатувчи ташкилотни давлат реестридан чиқариш учун рўйхатдан ўтказган органга қуйидаги ҳужжатларни тақдим этиши лозим:
бир ёки бир неча даврий босма нашрларда чиққан ташкилотнинг ихтиёрий тугатилганлиги тўғрисидаги эълонни;
давлат рўйхатидан ўтказилганлик тўғрисидаги гувоҳномани;
ташкилотнинг барча ҳисоб рақамлари ёпилганлиги тўғрисида хизмат кўрсатувчи банкларнинг маълумотномаларини;
ташкилотнинг муҳр ва штампларини;
ваколатли органнинг, агар мавжуд бўлса, чиқарилган қимматли қоғозларини бекор қилиш тўғрисидаги маълумотномасини;
агар мавжуд бўлса, барча лицензиялар (рухсатномалар)нинг асл нусхаларини;
давлат солиқ хизмати органининг солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича қарз йўқлиги тўғрисидаги хулосасини;
тугатилаётган ташкилот қарздор сифатида иштирок этган ва ижро этилмаган ижро ҳужжати Суд департаменти органлари иш юритувида мавжуд эмаслиги ҳақидаги Суд департаменти ҳудудий бошқармасининг ёзма жавоби;
ташкилот ҳужжатларининг давлат архивига топширилганлигини тасдиқловчи маълумотнома.
Савол: Агар аудиторлик ташкилотлари молия-хўжалик фаолиятини амалга оширмаётган ва (ёки) қонунчиликда белгиланган муддатларда ўзларининг устав жамғармаларини шакллантирмаган бўлса, аудиторлик ташкилотларини тугатиш қандай амалга оширилади?
Жавоб: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 3 июлдаги Қарори билан тасдиқланган Молия-хўжалик фаолиятини амалга оширмаётган ва қонунчиликда белгиланган муддатларда ўзларининг устав жамғармаларини шакллантирмаган корхоналарни тугатиш тартиби тўғрисидаги низом талабларига асосан солиқ органи банк муассасасидан мазкур Низомнинг 2.1-бандида кўрсатилган маълумотлар олинган кундан бошлаб икки ҳафта муддатда молия-хўжалик фаолиятини сўнгги олти ой мобайнида амалга оширмаган ташкилотларни (банк операцияларини уч ой мобайнида амалга оширмаган савдо, савдо-воситачи ташкилотларни), шу жумладан:
давлат рўйхатидан ўтказилган вақтдан бошлаб молия-хўжалик фаолиятини бошламаган;
мол-мулкка эга бўлмаган ва (ёки) мол-мулкини аниқлаш мумкин бўлмаган;
муассислари (қатнашчилари)нинг турар жойини аниқлаш, тугатиш жараёнига мазкур шахсларни жалб қилишни таъминлаш имкони бўлмаган ташкилотни аниқлайди.
Рўйхатдан ўтказувчи орган молия-хўжалик фаолиятини амалга оширмаётган ва (ёки) қонунчиликда белгиланган муддатда ўз устав жамғармасини шакллантирмаган ташкилотлар фаолиятини бундан кейин давом эттиришнинг мақсадга мувофиқ эмаслиги тўғрисида солиқ органининг тақдимномасини ёки махсус комиссиянинг хулосасини олган кундан бошлаб бир ҳафта муддатда муассисларга (қатнашчиларга) асосларини кўрсатган ҳолда ёзма равишда, ташкилотни ихтиёрий тугатишни таклиф этади.
Агар ташкилот икки ҳафта муддатда (акциядорлик жамияти – бир ой муддатда) ихтиёрий тугатишга киришмаган ёхуд ташкилот муассислари (қатнашчилар) ихтиёрий тугатишни амалга оширишни рад этган, шунингдек кўрсатиб ўтилган шахсларни аниқлаш мумкин бўлмаган тақдирда, рўйхатга олувчи орган бир ҳафта муддатда хўжалик судига ташкилотни тугатиш тўғрисидаги даъво аризасини белгиланган тартибда юборади.
Хўжалик суди томонидан ташкилотни тугатиш тўғрисида қарор қабул қилинган тақдирда тугатиш жараёни унинг топшириғига кўра махсус комиссия томонидан амалга оширилади.
Саволларга Адлия вазирлиги масъул ходими Э.Холмахматов жавоб берди.