Янгиликлар

Нотариат соҳаси такомилашмоқда

---

Нотариат соҳаси такомилашмоқда.

Юртимизда олиб борилаётган ислоҳотлар, хизмат кўрсатиш ва бошқа соҳалардаги кўрилган амалий чора-тадбирлар фуқароларнинг ортиқча бюрократик тўсиклардан халос бўлишига хизмат қилмоқда. Бугунги кунда нотариат соҳасида ҳам фуқаролар учун қатор қулайликлар яратилди ва бу ишлар жадал равишда амалга ошириб келинмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 25 майдаги “Низоларнинг олдини олишга қаратилган институт сифатида нотариат тизимини янада такомиллаштириш чора - тадбирлари тўғрисида”ги Қарори фуқароларга қулай ҳуқуқий хизмат кўрсатишнинг сифати, унинг очиқлигини таъминлашга қаратилган муҳим норматив ҳужжат ҳисобланади. Ушбу қарор билан нотариат соҳасидаги долзарб масалалар ҳал этилмоқда.
Мазкур қарор билан 2019 йил 1 январдан бошлаб ижара шартномаларини давлат солиқ хизмати органларида рўйхатга қўйиш тартибини ўрнатиш орқали кўчмас мулкни ижарага бериш ва текин фойдаланиш шартномаларини мажбурий нотариал тасдиқлаш бўйича талаб бекор қилинди. Мазкур тартибнинг ўрнатилиши билан бу борада фуқаролар ва юридик шахс вакилларининг нотариал идорага келиши, навбат кутиши, вақт сарфлашига ҳожат қолмайди, шунингдек фуқаро учун яна бир қулай томони ушбу шартнома учун давлат божи тўловларини амалга оширмайди.
Шу билан бирга 2018 йил 26 июлда Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодексининг 565-моддасига киритилган ўзгартиришга кўра енгил автомобил ва мототранспорт воситаларини ижарага бериш бўйича хизмат кўрсатаётган юридик шахслар билан жисмоний шахслар ўртасида транспорт воситаларини 30 кунгача бўлган муддатда ижарага бериш шартномаларини оддий ёзма шаклда тузишга рухсат берилганлиги тадбиркорларга яратилаётган яна бир қулайликдир.
Шунингдек, васиятномаларни имзолаш жараёнида ҳамда Ўзбекистон Республикасининг “Нотариат тўғрисида”ги Қонуннинг 34-моддаси иккинчи қисмида назарда тутилган ҳолларда яъни битим, ариза ва бошқа ҳужжатларни имзолаш жараёнида аудио ва видео қайд этишдан фойдаланиш мумкинлиги, нотариал ҳаракатларни амалга ошириш учун мурожаат қилган шахсларнинг шахсини аниқлаш учун бармоқ изларини сканер қилиш ва уларнинг паспортдаги биометрик маълумотлар билан солиштириш орқали амалга оширилиши, мурожаат этувчиларнинг нотариал ҳаракатларни бажарилганлигини тасдиқлаш нотариал тасдиқланаётган ҳужжарларга улар имзо қўйиш ва махсус мосламаларда уларнинг бармоқ изларини сканер қилиш йўли билан амалган оширилиши 2019 йилнинг 1 январидан амалиётга киритилиши белгилаб қўйилди.
Шунингдек, суд-тергов амалиётида нотариал битимлар билан боғлик низоларни кўриб чикишда кўплаб муаммолар, хусусан нотариал ҳаракат тарафларнинг ҳужжатларни нотариал тасдиқлашда қатнашмаганлигини билдириши, шунингдек, ҳужжатда имзо қўймаганликни важ қилиб келтириши, тасдиқланган нотариал битим мазмуни билан танишмаганлик каби низоли ишлар бўйича нотариал битим тарафларнинг имзо қўйганлиги фактини аниқлаш тергов органлари ва судларда ишнинг чўзилиб ойлар давомида кўрилишини келтириб чиқарарди.
Эндиликда ҳужжатларни имзолаш жараёнида аудио ва видеодан фойдаланиш тартибининг қарор билан амалиётга киритилиши орқали шу каби низоларнинг олди олинади ва ишончли кафолат бўлиб хизмат қилишга шароит яратади.
Бир сўз билан айтганда, нотариат соҳаси бўйича киритилаётган ўзгартиришларнинг иновацион ғоялар ва технологияларга асосланиши аввало халқ манфаатларини кўзлаб хизмат қилади, шу билан бирга фуқароларга нотариуслар томонидан нотариал ҳаракатларни амалга оширишда қонун талабларига қатъий риоя қилган холда янада масъулиятли бўлиш вазифасини юклайди ва фуқароларни ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилинишини кучайтиради.
Энг асосийси келгусида нотариал ҳаракатлар билан боғлик бўлган низоларнинг келиб чиқишини олдини олади ва кескин камайишига олиб келади.

---