Янгиликлар

Koronavirusning iqtisodiyotga ta’siri

Hozirgi kunda jahon moliyaviy inqiroziga katta ta’sir o’tkazayotgan hamda global muammoga aylangan (Covid-19) koronavirus infeksiyasi bo’lib, ilk marotaba Xitoyning Uxan shahrida aniqlandi va global miqyosida tarqalib 2019-2020 yildagi koronavirus pandemiyasini keltirib chiqardi. Kasallik yuqori tana harorati, yo’tal hamda nafas olish mushkullashishi kabi alomatlarni keltirib chiqaradi. Virus yuqtirgan insonlarda yengil simptomlar yuzaga kelsada, aksariyat surunkali xastaligi bo’lgan bemorlarda o’ta og’ir darajada kechadi va o’limga olib kelish holatlari ham kuzatilmoqda. Diagnoz qo’yilgan holatlar bo’yicha o’lim ko’rsatgichi 3,4% tashkil qiladi. 20 yoshga to’lmaganlar orasida 0.2% 65-80 yoshdan o’tganlar orasida 15% tashkil qiladi. Albatta bu statistika kun sayin, soat sayin o’zgarib bormoqda.

Darhaqiqat, butun dunyoda global muammoga aylangan koronavirus infeksiyasi  jahon moliyaviy tizimga zarar yetkazmasdan qo’ymayapti. Mamlakatlarda kasallikni yanada keng tarqalib ketishini oldini olish, kasallanganlarni davolash, hamda karantin davrida aholiga moliyaviy yordam ko’rsatish maqsadida qator chora tadbirlar amalga oshirilmoqda. O’zbekistonda ushbu virusni keng tarqalishini oldini olish maqsadida 2020 yilning 16-martidan karantin holati joriy qilindi. Karantin holati natijasida ko’plab tadbirkorlarimiz shu qatorda oddiy xalqimiz ham zarar ko’rishini inobatga olib davlat tomonidan yuridik shaxslar va fuqarolarning majburiyatlarini yengillashtirish maqsadida kredit to’lovlarida, soliq va boshqa to’lovlarni karantin davri tugagunga qadar uzaytirilishi va uzaytirilgan davr uchun penya va jarima solinmasligi to’g’risida qator ijobiy ishlar amalga oshirilib, xalqimiz hayotini ancha yengillashtirildi desak mubolag`a bo`lmaydi.

Yurtimizdagi voqealar rivojini kuzatar ekanmiz, hozirda virus bilan kasallangan shaxslarni da`volash uchun 10 000 dan ortiq bemorga mo’ljallangan maxsus shifoxona qurilishi, davlat tomonidan aholining ko`maka muhtoj qatlamiga bepul yordam va dori darmonlar yetkazilishi, ehtiyojmand xonadonlarga mahalla tomonidan ro’zg’orga kerakli oziq ovqat mahsulotlar davlat tomonidan yetkazilib berilishi har qanday tahsinga loyiq ishlar amalga oshirilayotganligini guvohi bo`lishimiz mumkin. Bu beg’araz yordamni davlat o’z byudjeti hisobidan bajarmoqda buni qadrlamaslik nonko’rlik demakdir. Hozirgi karantin davrida olib borilayotgan ishlar davlat byudjetini zarar ko’rilishiga olib kelishi shak-shubhasiz va bu holat har birimizni ham cheklab o’tmasdan qolmaydi.

MSCI tomonidan berilgan statistik ma’lumotkarga ko’ra ayni paytda koronavirus dunyo bozorlarida 12 trillion dollor miqdorda zarar yetkazishiga sabab bo’ldi. Koronavirus infeksiyasini yanada tarqalib ketmasligi uchun har bir shaxs shifokorlar tomonidan ko’rsatilayotgan yo’l yo’riqlarni o’z vaqtida bajarishi lozim.

Darhaqiqat, har birimiz karantin qoidalariga qat`iy rioya qilib, uyda qolib, oila davrasida o`tkazsak bu og’ir damlardan birga sog’ salomat chiqamiz.

Buxoro viloyati Yuridik kolleji o`qituvchisi Lola Mirzayeva